Η επικοινωνιακή «ακτινογραφία» της τηλεμαχίας των δύο

Του Θανάση Παπαμιχαήλ,
Επικοινωνιολόγου,
Διευθυντή της Think Politics

Χθες το βράδυ άνοιξε η αυλαία για μια νέα εποχή στις προεκλογικές τηλεμαχίες στην Ελλάδα. Η αλλαγή σηματοδοτήθηκε από το ντιμπέιτ τον έξι και συνεχίστηκε με την πρωτόγνωρη για τα ελληνικά πολιτικά δεδομένα διαδραστική τηλεμαχία μεταξύ των δύο αρχηγών των κομμάτων εξουσίας, Καραμανλή και Παπανδρέου.

Η πολιτική επικοινωνία είναι συχνά συνυφασμένη με το θέαμα και χθες το βράδυ ο τηλεθεατής γεύτηκε μια γερή δόση και των δύο, πολιτικής και θεάματος. Για παράδειγμα, οι όρθιοι αρχηγοί καθώς και η «εφεύρεση» του χαρτιού που κρατά στο χέρι τον αντίπαλο ξεκίνησε από την αμερικανοποίηση/ οπτικοποίηση της πολιτικής στην Αμερική και έχει χρησιμοποιηθεί σε μια σειρά τηλεμαχιών.


Το γενικότερο αποτέλεσμα
• Οι δύο πολιτικοί αρχηγοί ασχολήθηκαν κυρίως με την υψηλή πολιτική και όχι με τα θέματα της καθημερινότητας του πολίτη.
• Θα ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρον εάν σε επόμενο ντιμπέιτ οι πολιτικοί αρχηγοί απεύθυναν τον λόγο ο ένας στον άλλο στο δεύτερο πρόσωπο (όπως επιχείρησε ο κ. Παπανδρέου) και όχι στο τρίτο (όπως επέμεινε ο κ. Καραμανλής)
• Δεν μεταβλήθηκαν οι εκλογικοί συσχετισμοί.
• Το αποτέλεσμα ήταν μια τονωτική ένεση τόσο για τους ψηφοφόρους της Νέας Δημοκρατίας όσο και του ΠΑΣΟΚ. Στους πρώτους λειτούργησε ως εφαλτήριο συσπείρωσης καθώς είδαν τον αρχηγό τους ετοιμοπόλεμο, το γνωστό επικοινωνιακό Καραμανλή, ενώ οι δεύτεροι είδαν τον αρχηγό τους να ανταπεξέρχεται επάξια στις απαιτήσεις, χρονικές και μη, μιας πιεσμένης προεκλογικής τηλεμαχίας.

Οι εντυπώσεις
• Ο κ. Καραμανλής κατάφερε να απομυθοποιήσει το πρόγραμμα του κ. Παπανδρέου, ο οποίος απέφυγε να δώσει συγκεκριμένες απαντήσεις ενώ ο κ. Καραμανλής επέμεινε σε απολογισμό έργων και αριθμών.
• Συνολικά ο κ. Παπανδρέου εμφανίστηκε ήρεμος και ανοικτός, ενώ ο κ. Καραμανλής περισσότερο επιθετικός, τονώνοντας το ηγετικό προφίλ του.
• Και οι δύο πολιτικοί αρχηγοί επένδυσαν επικοινωνιακά στη γλώσσα του σώματος, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις κινήσεις των χεριών που συνόδευαν το λόγο τους.
• Το χρονόμετρο άγχωσε και τους δύο αλλά το διαχειρίστηκαν με επιτυχία αποφεύγοντας κραυγαλέα σαρδάμ.

Τα σημαντικά λάθη
• Ο κ. Καραμανλής επέμεινε περισσότερο από όσο έπρεπε στο επιχείρημα «για όλα φταίει το ΠΑΣΟΚ» που δεν φαίνεται να πείθει πια τους ψηφοφόρους.
• Ο κ. Παπανδρέου απέτυχε να δείξει υπεροχή στα προνομιακά του πεδία, περιβάλλον και εξωτερική πολιτική.

Τα επικοινωνιακά highlights
• Ο κ. Καραμανλής είχε άνεση στο λόγο του, ενώ επένδυσε στην πρόταση- τρικ για επόμενο ντιμπέιτ. Έθεσε το δίλημμα «υπευθυνότητα ή ανευθυνότητα» και χρησιμοποίησε ως λέξεις- κλειδιά τα: δύσκολος δρόμος, δύσκολες αποφάσεις, δύο δύσκολα χρόνια, με στόχο να τονώσει την υπεύθυνη εικόνα του, ενώ τόνισε σε καίρια στιγμή ότι είναι Έλληνας Μακεδόνας τονώνοντας το συναίσθημα του Βορειοελλαδίτη.
• Ο κ. Παπανδρέου –ομολογουμένως πιο κοντά στην εικόνα που επιθυμεί ο ψηφοφόρος μιλώντας στην τσέπη του μέσου πολίτη- εμφανίστηκε σίγουρος, με αυτοπεποίθηση, επένδυσε στην ελπίδα και το όραμα. Έθεσε το δίλημμα «τέλμα ή πρόοδος» και χρησιμοποίησε ως λέξεις- κλειδιά τα: νοικοκύρεμα, έχουμε σχέδιο, ψήφος αυτοδυναμίας, με σκοπό να συνοψίσει τα μηνύματα της προεκλογικής του εκστρατείας.
• Εντύπωση έκανε η στιγμή που ο κ. Παπανδρέου διέκοψε τον κ. Καραμανλή, ενώ λίγο αργότερα υπενθύμισε στην παρουσιάστρια ότι ήταν η σειρά του κ. Καραμανλή να τριτολογήσει.
• Και οι δύο πολιτικοί αρχηγοί είχαν μια –επικοινωνιακού χαρακτήρα- ανθρώπινη στιγμή, όταν ο κ. Παπανδρέου ευχήθηκε περαστικά στην κα. Μπακογιάννη και ο κ. Καραμανλής έδωσε θάρρος στην παρουσιάστρια κα. Χούκλη λέγοντάς της να μην έχει άγχος.
• Ακολουθώντας τις στυλιστικές επιλογές του Μπάρακ Ομπάμα στην τηλεμαχία με την Χίλαρυ Κλίντον, η φωτεινή γραβάτα που επέλεξε ο κ. Παπανδρέου τον κολάκεψε περισσότερο από την σκούρα προχθεσινή. Ο κ. Καραμανλής από την άλλη επέλεξε μια ριγέ γαλάζια γραβάτα, επιμένοντας στην κλασσική νότα που έχει υιοθετήσει στο ντύσιμό του.


Η τηλεμαχία έκλεισε με την πρόσκληση- πρόκληση Καραμανλή σε Παπανδρέου για επόμενο ντιμπέιτ. Αν υπάρξει και τρίτος γύρος πιστεύω θα έχουμε καθαρό νικητή. Για την ώρα, και σε αντίθεση με τις δεύτερες αναγνώσεις του ντιμπέιτ από τα media που θέλουν τον κ. Παπανδρέου αδιαφιλονίκητο νικητή και οι οποίες τείνουν να είναι μονόπλευρες, ο κ. Καραμανλής είναι εκείνος που πρέπει να χριστεί ως ο χθεσινός νικητής στα σημεία. Για έναν πολύ απλό λόγο: Κέρδισε ο έμπειρος πολιτικός! Στα προνομιακά πεδία του αντιπάλου του, εξωτερική πολιτική και περιβάλλον, απεδείχθη περισσότερο προετοιμασμένος, με αποτέλεσμα να επισκιάσει τον κ. Παπανδρέου.

Εάν (αμφίβολο βέβαια) ο κ. Παπανδρέου σηκώσει το γάντι που του πέταξε ο κ. Καραμανλής για επόμενη τηλεμαχία, εδώ είμαστε για τη διάγνωση και της τρίτης «ακτινογραφίας». Το γεγονός είναι ένα, με καθαρό νικητή ή μη: Το μοντέλο της προεκλογικής αντιπαράθεσης όπως την ξέραμε μέχρι προχθές έχει μεταβληθεί (επιτέλους!) ανεπιστρεπτί.