Δευτέρα 14 Απριλίου 2025

Έχει η πολιτική "κύκλο ζωής"; Άρθρο του Θανάση Παπαμιχαήλ Επικοινωνιολόγος-Συγγραφέας Οδηγών Πολιτικής Αυτοβελτίωσης (Σ.Ο.Π.Α.)


Η πολιτική ως επάγγελμα είναι ένα από  τα πιο γνωστά δοκίμια του Γερμανού οικονομολόγου και κοινωνιολόγου Μαξ Βέμπερ. Αν ισχύει και σίγουρα ισχύει κάτι τέτοιο, με τους δεκάδες πολιτικούς που συνταξιοδοτούνται κάθε χρόνο, από την πολιτική.

 Είναι όμως η πολιτική προϊόν και ως προϊόν υπακούει στους κανόνες του επιχειρηματικού  μάρκετινγκ, που στη θεωρία του υπάρχει και ο λεγόμενος "κύκλος ζωής "ενός προϊόντος; Και αν ισχύει κάτι τέτοιο, έχει "κύκλο ζωής" η πολιτική; Ας τα πάρουμε από την αρχή.  

Ο ρόλος του μάρκετινγκ και της διαφήμισης είναι να κάνει τα προϊόντα και τις υπηρεσίες μιας επιχείρησης ευρέως γνωστά, προσπαθώντας συγχρόνως να πείσει το καταναλωτικό κοινό ότι το συγκεκριμένο προϊόν ή υπηρεσία είναι το καλύτερο που προσφέρει η αγορά και πως είναι εκείνο που ταιριάζει και θα ωφελήσει περισσότερο τον καταναλωτή. Γνωστά θα πείτε.

Όμως, στον κύκλο ζωής κάθε προϊόντος επέρχεται –αναπόφευκτα κάποια στιγμή- και τα στάδια της ωρίμανσης και της πτώσης. Αυτό, στις μέρες μας, ισχύει και για την πολιτική ως προϊόν; Η πολιτική απαξίωση και η μεγάλη αποχή από τις εκλογές είναι τα πιο έντονα σημάδια της φθίνουσας πορείας και τέλους του προϊόντος «πολιτική»;

Όπως λοιπόν ισχύει στην εμπορική διαφήμιση, χρειάζεται επειγόντως επαναλανσάρισμα  για να επανακάμψει το προϊόν της πολιτικής. Χρειάζεται να επαναπροσδιοριστούν τα πλεονεκτήματα και ο τρόπος επικοινωνία τους στο κοινό, διαφορετικά διακινδυνεύουμε να υπάρχουν πολιτικοί- προϊόντα χωρίς ψηφοφόρους- καταναλωτές.

Όπως χρειάζεται συχνή διάδραση μεταξύ εταιρείας- προϊόντος- καταναλωτή για να βελτιωθεί το προϊόν έτσι χρειάζεται και στο πολιτικό μάρκετινγκ αυτή η διάδραση να μην περιορίζεται και τελματώνει σε μια φορά κάθε τέσσερα χρόνια. Αδρανεί η συνήθεια ψήφου των πολιτών! 

Χρειάζεται, σε τακτά διαστήματα, ένα "φρεσκάρισμα" της εικόνας της πολιτικής με νέα πρόσωπα, νέα οράματα, νέες ιδέες ,για να μη κλείσει βίαια  ο "κύκλος ζωής" της.

Ας μη ξεχνάμε ότι οι ψηφοφόροι παραμένουν τέσσερα ολόκληρα χρόνια με το ίδιο ''προϊόν", και που κάποιος άλλος πολλές φορές το "αγόρασε"

για λογαριασμό τους, χωρίς τη δυνατότητα να το αλλάξουν ακόμα κι εάν δεν πληροί τις προδιαγραφές που υποσχόταν. Πράγμα αδιανόητο για τους κανόνες της αγοράς. Γιατί η πολιτική να διαφέρει;

(Μαζί και πάλι μετά την Κυριακή του Θωμά)

Πολλές ευχές για Καλή Ανάσταση και Καλό Πάσχα

 

Δευτέρα 7 Απριλίου 2025


 

Διαφθορά, Πολιτική και Πολιτική Επικοινωνία! Άρθρο του Θανάση Παπαμιχαήλ Επικοινωνιολόγος-Συγγραφέας Οδηγών Πολιτικής Αυτοβελτίωσης (Σ.Ο.Π.Α.)

 

Στα μεταπολιτευτικά χρόνια, η Διαφθορά και η Διαπλοκή κυριάρχησαν στο πολιτικό σώμα της Ελλάδας, εξελισσόμενες και μεταδιδόμενες σαν το μυκοβακτηρίδιο μιας ανίατης νόσου. Αρχικά προσέβαλαν το δέρμα και τα περιφερειακά νεύρα του πολιτικού, με υποσχέσεις για γρήγορη ανέλιξη και χορηγίες για τα πρώτα έξοδα. Και τελικώς, όταν ο πολιτικός ενέδιδε πλήρως στις επιταγές των συμφερόντων, λειτουργώντας εν τοις πράγμασι ως εκπρόσωπός τους, η νόσος παρεισέφρυε και στα ενδότερα της Κοινοβουλευτικής μας Δημοκρατίας, προκαλώντας στο τέλος μία συνολική εικόνα σήψης.
Η Πολιτική Επικοινωνία, όσο κι αν εξελίχθηκε ως επάγγελμα και ως επιστήμη, ήταν αδύνατον από ένα σημείο κι έπειτα να εξωραΐσει ή να βελτιώσει την αποκρουστική παρουσία ενός ασθενούς που είχε πληγεί σε τέτοια μεγάλη έκταση. Βλέπετε, η Πολιτική Επικοινωνία δεν διαμορφώνει πολιτικούς, αλλά τους προβάλει με βάση τα δικά τους χαρακτηριστικά. Αλλά αν το κορμί αποσυντίθεται, ποιο ρούχο μπορεί να το αναδείξει, να το στολίσει, ή έστω να το καλύψει;
Η πολυεπίπεδη κρίση που μαστίζει τώρα τη χώρα, φαίνεται να επηρεάζει σε δραστικό σημείο τα κριτήρια με τα οποία ο πολίτης επιλέγει πλέον τον πολιτικό. Στοιχεία προσφάτων ερευνών, μυστικές οι περισσότερες για λογαριασμό κομματικών επιτελείων, δείχνουν ότι το πιθανότερο απ’ όλα είναι ότι στις προσεχείς εκλογές (πάντα το ίδιο δείχνουν οι έρευνες, πριν τις εκλογές), να ανανεωθεί η σύνθεση της Βουλής σε ποσοστά που υπερβαίνουν κατά πολύ εκείνα των τελευταίων αναμετρήσεων. Ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες αναφέρονται ακόμη και σε αλλαγές της τάξης του 50% και παραπάνω. Η ελπίδα που γεννάται λοιπόν, είναι ότι το νέο πολιτικό προσωπικό που θα προκύψει, θα φέρει πολιτικά κύτταρα υγιή και απαλλαγμένα από την πολιτική νόσο της διαπλοκής που όλοι μας ζήσαμε μεταπολιτευτικά.
Και η Πολιτική Επικοινωνία; Πως πρόκειται να εξελιχθεί; Προφανώς, είναι καιρός να απαλλαχτεί και εκείνη από τις παρενέργειες του νοσηρού πάρε-δώσε μεταξύ Πολιτικής και Διαπλοκής, βοηθώντας σε πολλές περιπτώσεις και κείνη με τον τρόπο της να παρουσιάζεται η νύχτα μέρα και το μαύρο άσπρο. Μοιραία, θα κληθεί και εκείνη να προσαρμοστεί σε νέους, υγιέστερους κώδικες επαγγελματικής λειτουργίας και κυρίως, δεοντολογίας, ενώ ταυτόχρονα, θα υποχρεωθεί από τις ίδιες τις αλλαγές στο επίπεδο μίας νέας συνολικά πολιτικής κουλτούρας να απλοποιήσει τις τεχνικές και τους κανόνες με βάση τους οποίους θα υποστηρίζει τους πελάτες και το προφίλ τους.
Η πολιτική νόσος της διαπλοκής που μας κατέκλυσε για δεκαετίες,  ιαίνεται όταν  η έγερση της κοινωνίας θα επιδράσει ως ένα είδος πανίσχυρης αντιβίωσης. Η Πολιτική Επικοινωνία θα μείνει πίσω από την εξέλιξη αυτή σαν να ήταν τα κουρέλια που φορούσε ο ασθενής;

 

 

Κυριακή 30 Μαρτίου 2025

Πολίτες και πολιτικοί ζούμε σε έναν αναλογικό κόσμο αλλά επικοινωνούμε ψηφιακά! Άρθρο του Θανάση Παπαμιχαήλ Επικοινωνιολόγος-Συγγραφέας Οδηγών Πολιτικής Αυτοβελτίωσης (Σ.Ο.Π.Α.)

 

Είναι γνωστό ότι στην εποχή μας, η επικοινωνία και η διαμόρφωση της εικόνας ενός πολιτικού προσώπου, βρίσκονται σε ένα σημείο καμπής. Τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης έχουν δώσει μεγάλο μέρος τους στην νέα εποχή της αυτοματοποιημένης ενημέρωσης και σε αλγόριθμους, που αναδιαμορφώνουν ριζικά την προβολή του περιεχομένου των μηνυμάτων τους. Αποτέλεσμα, να χρειάζεται μία πολυεπίπεδη προσέγγιση που συνδυάζει τα παραδοσιακά μέσα, με τα λεγόμενα νέα ψηφιακά μέσα, για την αντιμετώπιση του κατακερματισμού των καθημερινών ειδήσεων. Σε μια κατηγορία επικοινωνίας αρκετά παγιωμένη, οι πολιτικοί  κάθε βαθμίδας θα πρέπει να αλλάξουν το αφήγημα τους, με νέο συναισθηματικό και εμπνευσμένο!

 

Και στην πολιτική επικοινωνία όπως συμβαίνει και στην εμπορική, οι πολιτικοί πρέπει να ακολουθούν τα νέα trends,με ήθος, ενσυναίσθηση και σεβασμό στους ανθρώπους, παίρνοντας παράλληλα και το πιθανό ρίσκο, αν θέλουν να κερδίσουν το μυαλό και τις καρδιές των πολιτών.

 

Παράλληλα, τα προς προσέγγιση κοινά στρέφονται σε προσωπικότητες όπως influencers, ανεξάρτητους δημιουργούς, παρά σε θεσμικά μέσα, για να πάρουν ακόμη και πρωτογενή πληροφόρηση. Οι λεγόμενοι από παλαιότερες εποχές, decision - makers, έχουν μεγαλύτερη επιρροή από τα γνωστά μας δελτία τύπου και συνεντεύξεις στα παραδοσιακά μέσα. Σημαντική πρέπει να θεωρείται και η ψηφιακή παρουσία, video, ενός πολιτικού προσώπου, που μιλά με αυθεντικότητα και καλλιεργεί συνθήκες εμπιστοσύνης, μέσα από άμεσες προσωπικές και πολυμεσικές παρεμβάσεις.

 

Η άρτι εμφανισθείσα τεχνητή νοημοσύνη, σύμμαχος στην δημιουργία προσωποποιημένου περιεχομένου, απαιτεί προσεκτική χρήση γιατί δημιουργεί και ανεξέλεγκτα ρίσκα, στην  εικόνα και φήμη του πολιτικού. Η  συμμετοχή σε εκπομπές ειδήσεων και λόγου, έχουν κουράσει τους πολίτες, με τις αναφορές σε  καταστροφές και συγκρούσεις, δίνοντας τις πρώτες θέσεις στην τηλεθέαση, σε εκπομπές του lifestyle.

 

Ο σύγχρονος πολιτικός έχει ανάγκη από  επικοινωνιακό  συνεργάτη, που θα λειτουργεί περισσότερο σαν partner αρκεί να είναι σε θέση να βλέπει το επόμενο που έρχεται και να διακρίνει την μεγάλη εικόνα, με στόχο να βρεθεί ο συνεργάτης του πολιτικός, ένα βήμα μπροστά από τους ανταγωνιστές του. Για να το πετύχει θα πρέπει να έχει ισχυρή στρατηγική εστίαση, μεγάλο βαθμό ευελιξίας στην προσαρμογή της παρούσας  κατάστασης,  πίστη στις δεξιότητες του πολιτικού και πρόσβαση σε τεράστια δεξαμενή τεχνογνωσίας, εργαλείων και δεξιοτήτων ακόμη και με βοήθεια του AI.

 

Σε αυτό το ταχύτατα μεταβαλλόμενο περιβάλλον, η στρατηγική επικοινωνία της καριέρας ενός πολιτικού προσώπου, με πολιτική επάρκεια, συγκροτημένο λόγο, ελκυστική σκηνική παρουσία, και προσωπικό πολιτικό κεφάλαιο, δεν πρέπει να στηρίζεται στις γνωστές τακτικές του παρελθόντος και σε παρωχημένες ιδέες που δεν πρόκειται να "δουλέψουν" πλέον. Πολίτες και πολιτικοί ζούμε σε έναν αναλογικό κόσμο αλλά επικοινωνούμε ψηφιακά!

 

Δευτέρα 24 Μαρτίου 2025

Κρίση θεσμών, απαξίωση πολιτικών αρχηγών και ο Κύριος... Κανένας! Άρθρο του Θανάση Παπαμιχαήλ Επικοινωνιολόγος-Συγγραφέας Οδηγών Πολιτικής Αυτοβελτίωσης (Σ.Ο.Π.Α.)

 

Στον Κύριο… Κανένα φαίνεται πως παγιώνεται η εναπόθεση της ελπίδας των Ελλήνων πολιτών για ένα καλύτερο αύριο, όπως επιβεβαιώνουν σε τακτική βάση τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων. Στις τελευταίες δημοσκοπήσεις έρχεται πρώτος! Το μυθικό πρόσωπο ο "Κανένας" αναζητείται όπως ο "άγνωστος χ", στις εξισώσεις, για  να αναλάβει καλύτερα από τους πολιτικούς μας και να λύσει όλα τα προβλήματα ,που χρόνια τώρα έμειναν άλυτα!

 

Τα τελευταία χρόνια τα ποσοστά του "Κανένα" έχουν γίνει ο φόβος και ο τρόμος του πολιτικού μας συστήματος! Είναι μια "αόρατη" εναλλακτική πρόταση εξουσίας, εκτός του υπάρχοντος πολιτικού συστήματος. Οι φανατικοί οπαδοί του όταν έρθει η ώρα της κάλπης αυξάνουν το ποσοστό της αποχής ενώ στις δημοσκοπήσεις  βρίσκονται στη "γκρίζα ζώνη", μαζί με τους "αναποφάσιστους"!

 

Σήμερα ,η πλειοψηφία των ερωτηθέντων πολιτών  δηλώνει απογοητευμένη τόσο από την κυβέρνηση όσο και από την αντιπολίτευση, ενώ ένα συντριπτικό ποσοστό, που αγγίζει το 70% εκφράζει την αγωνία του ότι τα χειρότερα είναι μπροστά μας….. Η απαξίωση των  θεσμών, σε συνδυασμό με την ατμόσφαιρα απαισιοδοξίας να εντείνεται από την εικόνα που κυριαρχεί στην οικονομία ,με τα καταστήματα να βάζουν λουκέτο καθημερινά, τις σταθερές θέσεις εργασίας να «εξανεμίζονται» μαζικά, την αισχροκέρδεια  να καλπάζει και τον κοινωνικό ιστό να μην αντέχει τους κατ’ εξακολούθηση κραδασμούς από τις απεργίες, τις πορείες και τις κοινωνικές εντάσεις που απορρέουν από τις πολιτικές της ακρίβειας ,της λιτότητας, της ανασφάλειας που επιβλήθηκαν στη χώρα, χάρη της οικονομικής πολιτικής προς όφελος των δανειστών . 

 

Τα τελευταία οχυρά που έπεσαν στο βωμό των πλεονασμάτων λέγονται μισθοί και εργασιακά δικαιώματα με τους ίδιους τους ταγούς του συνδικαλιστικού κινήματος να χύνουν κροκοδείλια δάκρυα πάνω από την ταφόπλακα που οι ίδιοι βοήθησαν να τοποθετηθεί με τις επί δεκαετιών πράξεις και παραλείψεις τους. 

 

Άλλωστε, οι περισσότεροι από αυτούς έχουν εξασφαλίσει ένα πιο σίγουρο μέλλον στις παρυφές ή στα ενδότερα των πολιτικών κομμάτων. Την ίδια ώρα μεσούσης μιας πρωτόγνωρης κρίσης θεσμών που μοιάζει να μην έχει «πάτο», αναδύεται μια νέα «συμμαχία» πολιτικών προσώπων που δηλώνουν διατεθειμένοι να μας βγάλουν από το τέλμα και να ρίξουν φως στο τούνελ.

Όσο και αν ακούγεται παράξενο δεν πρόκειται για νέα πρόσωπα που αφουγκράστηκαν τις ανάγκες της κοινωνίας και σπεύδουν για βοήθεια, αλλά για τα ίδια πρόσωπα που άλλοτε ως οδηγοί και άλλοτε ως συνοδηγοί κατηύθυναν το πλοίο που αργότερα ονόμασαν « Τιτανικό» σε ξέρα. Όλοι θεωρούν τους εαυτούς τους ως τις μοναδικές αξιόπιστες δυνάμεις να κυβερνήσουν αναμένοντας από τους πολίτες να ανταποκριθούν στην κάλπη. Τελευταία έχει προστεθεί και η λεγόμενη Συμμαχία των Προθύμων για να σώσουν τη χώρα, με την προϋπόθεση να φύγει, εν κινήσει η με πρόωρες εκλογές ο αρχηγός της κυβέρνησης! Προφανώς πιστεύουν είτε ότι απευθύνονται σε λωτοφάγους είτε ότι οι ίδιοι προέρχονται από παρθενογένεση!

Και μετά προβληματίζονται  γιατί οι πολίτες προτιμούν τον  "αόρατο Κανένα" και απαξιώνουν τα πολιτικά τους κόμματα. Το μήνυμα είναι σαφές.

Σε κάθε περίπτωση η Ιστορία είναι ο αμείλικτος κριτής σε κάθε εποχή κρίσης όπως αυτή που διανύουμε και αν τους « αντέξει το σκοινί θα φανεί στο χειροκρότημα», με την προϋπόθεση οι υπόλοιποι να παραμείνουμε «ζωντανοί πάνω στη σκηνή»……

 

 

Κυριακή 16 Μαρτίου 2025

Για ποια Παιδεία μιλάμε; Άρθρο του Θανάση Παπαμιχαήλ Επικοινωνιολόγος-Συγγραφέας Οδηγών Πολιτικής Αυτοβελτίωσης (Σ.Ο.Π.Α.)

 

Μετά τον ανασχηματισμό και κατά την παραλαβή και παράδοση των νέων Υπουργών, στο Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων και τελευταίως και Αθλητισμού, η νέα Υπουργός  δεσμεύτηκε στη βελτίωση της καθημερινότητας κάθε εκπαιδευτικού γιατί αυτό αντανακλάται, όπως είπε,  στην ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης των παιδιών μας. Θα ήταν πιο σωστό αν η Υπουργός  δεσμευόταν ότι  θα προσπαθούσε να βελτιώσει, στο μέτρο των αρμοδιοτήτων της, και τις άλλες πηγές "παρα-μόρφωσης" των παιδιών μας όπως την τηλεόραση και τα social media.Είναι τα σύγχρονα νέα σχολεία της διάπλασης του χαρακτήρα των "παίδων". Και ξεκινάμε από την εκπαιδευτική τηλεόραση όπου

κατ’ ευφημισμόν θα πρέπει να χρησιμοποιείται ο χαρακτηρισμός εκπαιδευτική. Αποβλάκωση θα πρέπει να λέγεται η παροχή γνώσης μέσα από τα τηλεοπτικά υπερθεάματα ελληνικά και ξένα. Η τηλεοπτική εκπαίδευση ξεκινάει με τις πρωινές εκπομπές λόγου όπου η παιδεία των προσκεκλημένων τηλεμαϊντανών, κοκορομάχων, είναι αντιστρόφως ανάλογη με την τηλεθέαση που προσφέρουν. Όσο πιο χαμηλό το επίπεδο συζήτησης προσφέρεται τόσο πιο υψηλό το ποσοστό της τηλεθέασης. Κάποτε-κάποτε ακούγονται και πλήθος από λεκτικές κοτσάνες και εκσφενδονίζονται και  νερά! Συνεχίζεται η τηλεοπτική «εκπαίδευση» με τις μεσημεριανές εκπομπές αγλαΐσματα ναρκισσισμού, εγωπάθειας, κυνισμού, ξεκατινιάσματος και θεοποίησης του life style. Ακόμη «λεξοπλάστες» φροντίζουν για την ολοκλήρωση της πνευματικής αναπηρίας των τηλεθεατών τους. Και έρχεται το απόλυτο σκοτάδι, όπου οι εθνικοί τηλεοπτικοί σταρ αναλαμβάνουν να τα δώσουν όλα, για την πρώτη θέση της τηλεθέασης στην λεγόμενη prime time ζώνη. Ο λόγος, τα χρήματα του κεφαλαίου και των "διεφθαρμένων" διαφημιστικών εταιριών. Και ακολουθούν μαθήματα ξένων γλωσσών, με τις μέχρι χθες τούρκικες, σήμερα ισπανικές και τις πολλές ακόμη ξένες σειρές. Και μετά έκπληκτοι, ακούμε από τους νέους να λένε ότι ο Καραϊσκάκης ήταν γήπεδο του ’21 και ο Σολωμός ψάρι κατεψυγμένο! Αρκούμαστε στο να κόψουμε μια σκληρή ερωτική σκηνή πιστεύοντας ότι φροντίζουμε τη σωστή σεξουαλική διαπαιδαγώγηση των νέων μας. Ότι σπέρνουμε, θερίζουμε.

Όσο για την "εκπαίδευση" μέσω των social media,εκεί η επιστήμη σηκώνει τα χέρια. Οι νέοι μας εκπαιδεύονται σε κάθε μορφή νεανικής παραβατικότητας και bullying πάρα πολύ  εύκολα, παίζοντας παιχνίδια. Σημαντική είναι η προσπάθεια για μείωση της γραφειοκρατίας, καλό είναι να επανεξεταστεί το πρόγραμμα σπουδών και η διδακτέα ύλη, καλή η απαγόρευση των κινητών, οι νέες προσλήψεις εκπαιδευτικών, το ψηφιακό φροντιστήριο και τα 22  Ωνάσεια σχολεία αλλά να μη "γκρεμίζεται" η παρεχόμενη δημόσια παιδεία από τις παρενέργειες της σύγχρονης τεχνολογίας. Εκτός κι αν χρειάζεται κι άλλο Υπουργείο να επιτηρεί το υπάρχον! 

 

Κυριακή 9 Μαρτίου 2025

Τα 5 πιο συνηθισμένα λάθη των «πρωτάρηδων» στην πολιτική! Άρθρο του Θανάση Παπαμιχαήλ Επικοινωνιολόγος-Συγγραφέας Οδηγών Πολιτικής Αυτοβελτίωσης (Σ.Ο.Π.Α.)

 

Σε ένα η σε δύο χρόνια θα έχουμε εθνικές εκλογές, πρόωρες η κανονικές στη λήξη της θητείας της κυβέρνησης. Μεγάλη αναμένεται η συμμετοχή νέων προσώπων στα ψηφοδέλτια όλων των κομμάτων. Μια νέα γενιά πολιτικών στο πολιτικό τοπίο. Οι νέοι υποψήφιοι δεν έχουν τις περισσότερες φορές –και δικαιολογημένα- την εμπειρία, είναι με άλλα λόγια ανέτοιμοι, να διεξάγουν μια αποτελεσματική προεκλογική εκστρατεία. Όταν η προεκλογική εκστρατεία δεν δρέψει τους αναμενόμενους καρπούς, οι νέοι υποψήφιοι συνήθως απογοητεύονται και πολλοί από αυτούς αποφασίζουν βεβιασμένα να παραιτηθούν διαπαντός από τις προσπάθειες εκλογής τους. Για να θέσει ένας νέος πολιτικός την υποψηφιότητά του σε στέρεο έδαφος, δεν πρέπει να αγνοήσει τα 5 συνήθη λάθη στα οποία υποπίπτουν οι «πρωτάρηδες» της πολιτικής, αλλά και πολλοί πιο «παλιοί»!

Λάθος Νο. 1
Δεν προσλαμβάνουν σύμβουλο επικοινωνίας. Πολλοί νέοι υποψήφιοι δεν αναγνωρίζουν τη σημασία που έχει στην επιτυχία τους η επαγγελματική συμβουλευτική υποστήριξη στον προεκλογικό τους αγώνα. Ιδιαίτερα οι νέοι υποψήφιοι, προσπαθώντας να εξοικονομήσουν πόρους, πιστεύουν ότι οι ίδιοι μπορούν να καταρτίσουν τη στρατηγική τους, να δημιουργήσουν το μήνυμά τους και να το επικοινωνήσουν στους ψηφοφόρους.

Στην πραγματικότητα όμως, ο υποψήφιος δεν έχει αρκετό χρόνο για να αναλωθεί στις παραπάνω δραστηριότητες. Η επαγγελματική συμβουλευτική υποστήριξη δεν κοστίζει τόσο ακριβά όπως πολύ πιστεύουν. Αντίθετα, εάν προσπαθήσετε να τα κάνετε όλο μόνος σας θα καταλήξετε να ξοδεύετε άσκοπα και χρόνο και χρήμα που ένας επαγγελματίας σύμβουλος θα σας είχε εξοικονομήσει.



Λάθος Νο.2 
Βασίζονται αποκλειστικά σε φίλους, συγγενείς και εθελοντές. Ασφαλώς οι δικοί σας άνθρωποι είναι απαραίτητοι σε μια προεκλογική εκστρατεία. Δεν είναι όμως οι μόνοι. Προσπαθώντας να εξοικονομήσετε χρήματα μη ξεχνάτε ότι ένας εθελοντής έχει και άλλες δεσμεύσεις πέρα από τον προεκλογικό σας αγώνα. Δεν μπορεί να αντικαταστήσει έναν επαγγελματία. Το ότι γνωρίζουν την περιοχή και τις ιδιαιτερότητες των ψηφοφόρων της δε σημαίνει ότι μπορούν να αναλάβουν ακόμη και τα πιο απλά, από  την κειμενογράφηση του εντύπου σας μέχρι  να απαντούν πειστικά στα τηλεφωνήματα που λαμβάνετε από τους ψηφοφόρους προεκλογικά. Χρειάζονται κατευθυντήριες γραμμές, που πρέπει να δοθούν από επαγγελματίες της επικοινωνίας, εάν θέλετε να έχετε τα μέγιστα δυνατά αποτελέσματα την επόμενη μέρα των εκλογών.

Λάθος Νο. 3

Δεν επενδύουν στις σχέσεις  με τα παραδοσιακά ΜΜΕ. Πολλοί νέοι υποψήφιοι αγνοούν τη δύναμη και τον καθοριστικό ρόλο που παίζουν τα παραδοσιακά μέσα στο εκλογικό αποτέλεσμα, ενώ κάποιοι άλλοι δίνουν υπερβολική σημασία στα γραφόμενα και τα λεγόμενα με αποτέλεσμα να απογοητεύονται από την αρχή κιόλας της εκστρατείας τους .Δημιουργείστε προσωπικές σχέσεις με τα μέσα. Οι περισσότεροι "πρωτάρηδες" αδιαφορούν για την αποτελεσματικότητα των παραδοσιακών μέσων επενδύοντας μόνο στα νέα μέσα ,τα social media. Πιστεύουν ότι τα likes και οι  followers θα φέρουν  τους ψήφους που χρειάζονται για να εκλεγούν. Σύμφωνα με τις τελευταίες μετρήσεις τα social media "φέρνουν το 30% στο σύνολο των ψήφων που χρειάζεται. Τα πάντα με μέτρο.

Λάθος Νο. 4
Πολλές φορές αντιγράφουν πιστά ιδέες βιβλίων και παλαιότερες καμπάνιες. Ξεχνούν ότι η αντιγραφή σκοτώνει τη δημιουργικότητα και τη δυναμική που θα μπορούσε να έχει το πολιτικό μήνυμά τους. Η πιστή αναπαραγωγή ιδεών άλλων "βγάζει μάτι" και σίγουρα δε βοηθά την εικόνα του υποψηφίου. Η καμπάνια και το δημιουργικό της υλικό πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στον εκάστοτε υποψήφιο για να μπορέσει να πετύχει. Πρέπει να είναι εμπνευσμένη και μοναδική για να προσελκύσει την προσοχή των ψηφοφόρων. Ο σύμβουλος επικοινωνίας σας είναι ο πλέον κατάλληλος για να σας καθοδηγήσει σχετικά.



Λάθος Νο. 5
Μην εγκαταλείπετε τον στόχο σας στην πρώτη αποτυχημένη προσπάθεια. Η προετοιμασία που κάνετε είναι βέβαιο ότι θα αποφέρει σημαντικά αποτελέσματα στο πολιτικό σας μέλλον. Η επιμονή και η σκληρή δουλεία είναι σύμμαχοί σας. Θυμηθείτε το παράδειγμα του Αβραάμ Λίνκολν, ο οποίος δεν το έβαλε κάτω παρά τις αποτυχημένες προσπάθειές του, κατορθώνοντας τελικά να εκλεγεί και στο αξίωμα του Γερουσιαστή αλλά και Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών.

Όταν τον ρώτησαν τι του δίδαξε η πολιτική απάντησε: «Μην εγκαταλείπετε, μην εγκαταλείπετε, μην εγκαταλείπετε!»

 

Δευτέρα 3 Μαρτίου 2025

Τα μυστικά της επικοινωνίας που δεν ήξερε ότι χρειαζόταν ο κ. Πρόεδρος! Άρθρο του Θανάση Παπαμιχαήλ Επικοινωνιολόγος- Συγγραφέας Οδηγών Πολιτικής Αυτοβελτίωσης.(Σ.Ο.Π.Α.)

 Στα σεμινάρια με τις τεχνικές πολιτικής επικοινωνίας, που διοργανώνω με την ομάδα μου, ανάμεσα σε πολλά άλλα, όπως το dress code πρωτοκόλλου, τέσσερα είναι τα βασικά μυστικά για να συνδεθεί ο πολιτικός, επικοινωνιακά και να δημιουργήσει δυνατές σχέσεις μέσω της δια ζώσης επικοινωνίας. 

Η ενεργητική ακρόαση, η οπτική επαφή, η αντανάκλαση συναισθήματος και η στάση του σώματος. Είναι τα "κλειδιά" για ποιοτική επικοινωνία και οικειότητα με έναν η μία ομάδα ατόμων. 

Είδατε εσείς τον κ. Πρόεδρο να έχει "δουλέψει" με κάποια από τα ανωτέρω "κλειδιά" της σωστής επικοινωνίας στην συνέντευξη Τύπου που είδε όλος ο πλανήτης;

Και το περίεργο είναι ότι έχει σπουδάσει θέατρο και η πολιτική πολλές φορές είναι συνυφασμένη με το θέατρο, με το θέαμα γενικά. 

Είναι γνωστό ότι η πολιτική γίνεται ελκυστική στο ευρύ κοινό όταν ικανοποιεί οπτικά και ακουστικά, συμπυκνωμένη παρουσίαση  δύσκολων πληροφοριών ώστε να την παρακολουθούν πολλοί άνθρωποι όπως ήταν στην συνέντευξη Τύπου που παρακολουθήσαμε πριν από λίγες μέρες με τα τραγικά αποτελέσματα. 

Αυτού του είδους η σκηνοθεσία είναι ζωτικό στοιχείο για την επιβίωση καθώς η πολιτική τροφοδοτείται από την καλή ρητορική του πολιτικού αφενός και την μετάδοση της με μια δόση θέατρου αφετέρου, παρουσιάζοντας ουσιαστικά γεγονότα εντυπωσιακά και αν χρειάζεται και διασκεδαστικά. 

Οι πολιτικοί είναι πλέον συνυφασμένοι στις τηλεοπτικές συνήθειες με αποτέλεσμα όποιος δεν τηρήσει πρώτος τους κανόνες και εκτεθεί στα ΜΜΕ, να είναι εκείνος που θα χάσει πρώτος το παιχνίδι της δημοσιότητας. Και όχι μόνον όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση όπου τα προβλήματα που θα ακολουθήσουν είναι πολλά και  απρόβλεπτα!  Στην κοινωνία των Μέσων είναι επιτακτική ανάγκη να εκπαιδευτούν τα πολιτικά πρόσωπα, να αξιοποιούν την ύπαρξη του φακού με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, να παρουσιάζουν τα πολιτικά τους μηνύματα με σύντομο και περιεκτικό τρόπο έτσι ώστε να πετυχαίνουν τον στόχο τους. 

Για να έχει ένας πολιτικός μια ολοκληρωμένη επικοινωνία με ένα συνάδελφο του πολιτικό αλλά και με έναν πολίτη θα πρέπει να έχει καταφέρει να συνδεθεί με το άλλο πρόσωπο γιατί οι ανθρώπινες σχέσεις χτίζονται με βάση την σύνθεση και την οικειότητα που θα δημιουργηθεί καθώς αλληλεπιδρούν δύο άνθρωποι. 

Αυτό που είδαμε, ο ένας από τους δύο, αμήχανος, απρεπής. προσβλητικός, θορυβημένος, στριμωγμένος να διακόπτει συνεχώς ,να μιλά ακατάπαυστα, δεν αποτελεί λύση για να επιτευχθεί η σωστή σύνδεση με τον άλλον που έρχεται σε επικοινωνία.  Αν μιλάς ακατάπαυστα, το πιο πιθανό είναι ο άνθρωπος που  έχεις απέναντί σου, να μην μπορεί να σε ακούσει ούτε να  απαντήσει, Κινδυνεύεις να τον εκνευρίσεις και να παρεξηγηθείς. Εκτός αν φυσικά σε νοιάζει μόνο ο εαυτό σου και κανένας άλλος. 

Στην ενεργητική ακρόαση και στην αντανάκλαση συναισθήματος θα πρέπει να ακούς προσεκτικά τι έχει να σου πει ο άλλος αλλά και πως νιώθει. 

Στις διαπροσωπικές σχέσεις για να έρθεις πιο κοντά με τον άλλον θα πρέπει  να είσαι αυθεντικός, να είσαι χαλαρός, να μην είσαι επιθετικός για να είναι και οι άλλοι καλά με σένα και να εμπνεύσεις με τα λεγόμενα σου

Ένα ακόμη μυστικό επικοινωνίας που φαίνεται ότι αγνοούσε ο εν λόγω κ. Πρόεδρος ήταν η άγνοια της δύναμης της οπτικής επαφής. Το μυστικό είναι να κοιτάμε πρόσωπο με πρόσωπο τον συνομιλητή μας, μεταδίδοντας την αίσθηση ότι είναι ο μόνος άνθρωπος που υπάρχει εκείνη τη στιγμή σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Να τον κάνουμε να αισθανθεί το κέντρο του σύμπαντος. Η πριγκίπισσα Νταϊάνα είχε αυτή την ικανότητα και δεν ήταν ούτε πολιτικός ούτε ηθοποιός. Κοιτάζοντας έναν άνθρωπο στα μάτια για 3 ή 4 δευτερόλεπτα και δείχνοντας να συγκατανεύουμε με το κεφάλι στα σχόλια του, δημιουργείται ένας δεσμός. Ο άνθρωπος αυτός πιστεύει ότι είστε αξιόπιστος, ένα κλίμα εμπιστοσύνης διαμορφώνεται μεταξύ σας και η εικόνα που αποκτά για εσάς είναι ότι τον καταλαβαίνετε πολύ καλά. Είδατε τίποτα απ’ όλα αυτά στην τηλεοπτική εικόνα που  μας έδωσαν τα μέσα από τον κ. Πρόεδρο;

Όσον αφορά για την στάση του σώματος αν θέλουμε να την αναλύσουμε, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι και εδώ οι επιδόσεις του ήταν κάτω του μετρίου. Με σκυμμένο το κεφάλι. αμυντική στάση με σταυρωμένα χέρια και ασυνάρτητες κινήσεις, πεσμένους τους ώμους μπροστά με επιθετική διάθεση και με ολίγον, άλλοτε αλαζονικό και  άλλοτε απολογητικό ύφος, έδειξε ότι δεν αξίζει να συνεχίσει τη συζήτηση κάποιος μαζί του, πολύ περισσότερο να συμφωνήσει μαζί του.

Η τέχνη της επικοινωνίας είναι δύσκολή για τους πολιτικούς και χρειάζεται η εκπαίδευση από έμπειρους "προπονητές" για να αποφεύγονται τέτοιου είδους καταστροφές.

 

Κυριακή 23 Φεβρουαρίου 2025

Και η Bασίλω πρώτη, για επανεκκίνηση, για rebranding! Άρθρο του Θανάση Παπαμιχαήλ Επικοινωνιολόγος-Συγγραφέας Οδηγών Πολιτικής Αυτοβελτίωσης (Σ.Ο.Π.Α.)

 

"Όπου γάμος και χαρά η Βασίλω πρώτη" σύμφωνα με μια λαϊκή παροιμία και γιατί όχι και πρώτη για το γνωστό πλέον σε όλους μας rebranding δηλαδή επανεκκίνηση και φιλοτέχνηση ενός νέου προφίλ της. Όπως ακριβώς ενός πολιτικού ανδρός, με στόχο την επανάκαμψή του στο πολιτικό γίγνεσθαι, με την προϋπόθεση ό,τι ο χρόνος θα έχει σβήσει από τη συλλογική μνήμη της κοινωνίας, όλα τα λάθη του παρελθόντος. Επιστροφή στην πολιτική με νέο προφίλ είτε του σωτήρα είτε του φιλάνθρωπου είτε του αντισυστημικού. Από όλα έχει ο μπαχτσές του rebranding, 

Η επανεκκίνηση των πολιτικών, κυρίως ηγετών, για τη βελτίωση της δημόσιας εικόνας τους είναι αρκετά σύνηθες τα τελευταία χρόνια και στην προσπάθεια τους είναι αρωγός η έκρηξη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, που είναι ζωτικής σημασίας για την αλλαγή της εικόνας, των ιδεών, της φήμης και φυσικά για την προσέγγιση ενός ευρύτερου και πιο στοχευμένου  κοινού. 

Έχει αποδειχθεί ότι τα παραδοσιακά μέσα δεν είναι αρκετά αποτελεσματικά για τη μεταμόρφωση της εικόνας ενός πολιτικού ηγέτη και για την επανεφεύρεση του εαυτού του. Η επανεκκίνηση ενός πολιτικού προσώπου είναι μια τάση όταν το πολιτικό τοπίο αλλάζει συνεχώς και οι νέες απαιτήσεις των πολιτών υποχρεώνουν πλέον σε πολιτικές, για την ικανοποίηση των αναγκών τους. Τα παραδείγματα πολλά, από πασίγνωστα στελέχη της διεθνούς πολιτικής σκηνής, που έχουν εκμεταλλευτεί τις νέες τεχνικές επικοινωνίας για να υποστηρίξουν τη νέα εικόνα τους, τις νέες θέσεις και τα αφηγήματα τους και να αλληλοεπιδρούν με το κοινό στόχο που τους ενδιαφέρει. 

Ακόμη έχουμε και μεγάλες ομάδες κοινού που αλλάζουν τον τρόπο ζωή τους όπως οι κινέζοι που πίνουν πλέον καφέ αντί για τσάι με στόχο να φιλοτεχνίσουν ένα φιλοδυτικό προφίλ. Στη συγκεκριμένη περίπτωση μπορεί και να μιλάμε για ένα εθνικό καταναλωτικό rebranding! 

Όμως πολλές φορές συγχέεται η επανεκκίνηση ενός πολιτικού προσώπου με την εξέλιξή , το "φρεσκάρισμα" της εικόνας του, μετά από "προικοδότηση" του με νέα αξιώματα. Η αλλαγή της πολιτικής πορείας του δεν πρέπει να θεωρηθεί επανεκκίνηση αλλά βελτίωση και εξέλιξη της καριέρας.

Η επανεκκίνηση εγκυμονεί κινδύνους για ένα πολιτικό ηγέτη όταν δεν ακολουθήσει ένα πλήρες επικοινωνιακό πρόγραμμα, με σωστή στρατηγική και πλήρη αξιοποίηση όλων των προβλεπομένων και αναγκαίων εργαλείων, από συνθήματα, λογότυπα, φωτογραφίες μέχρι έξυπνες προωθητικές ενέργειες για την αποτελεσματική βελτίωση της εικόνας του και με στόχογια να τον ξαναεμπιστευτούν οι πολίτες. 

Και για να επανέλθουμε στην Βασίλω, αν θέλει να έχει ένα επιτυχημένο rebranding, θα πρέπει να αλλάξει σε πρώτη φάση κάποια ταυτοτικά στοιχεία όπως το όνομα της και το αφήγημα που την ακολουθεί. Και μετά βλέπουμε!

 

Τρίτη 18 Φεβρουαρίου 2025

Δε χρειάζεται μόνο ξεκαθάρισμα το πολιτικό τοπίο της χώρας αλλά και το τηλεοπτικό! Άρθρο του Θανάση Παπαμιχαήλ – Επικοινωνιολόγου Συγγραφέα Οδηγώ ν Πολιτικής Αυτοβελτίωσης (Σ.Ο.Π.Α.)

 


Στην τηλεοπτική δηµοκρατία όπου ζούµε, ενδηµεί ένας τεράστιος αριθµός ειδών, που κατακλύζουν τα σαλόνια µας και φιλοδοξούν να κυριαρχήσουν στις πρώτες και τελευταίες σκέψεις µας πριν κοιµηθούµε. Μιλάω, φυσικά, για τους διάφορους «παραθυράτους-σχολιαστές», τους θαµώνες των τηλεοπτικών παραθύρων που, για τους δικούς του λόγους ο καθένας ,κονταροχτυπιούνται, φωνασκούν και «αναλύουν» πρωί-βράδυ στους δέκτες µας.

Μια γρήγορη µατιά στο τηλεοπτικό τοπίο µας γεννά την αίσθηση ότι αυτοί οι παραθυράτοι -σχολιαστές είναι τόσο πολλοί που χάνεται κανείς… Όµως, µια πιο προσεκτική παρακολούθησης µας αποκαλύπτει ότι πολύ εύκολα αυτό το πλήθος µπορεί να χωριστεί σε κατηγορίες, που είναι οι εξής:

1. Μόνιµοι σχολιαστές, στα πλαίσια της παντός είδους ενηµέρωσης. Πολιτική, οικονομία, αγορά, μόδα, κους-κους. Είναι αυτοί που έχουν «πιάσει στασίδι» από το πρωί. Είναι µισθοδοτούµενοι από τα κανάλια µε τα οποία διατηρούν αποκλειστικές συνεργασίες, ενώ, πολύ συχνά, δεν είναι µόνο τα Μέσα οι εργοδότες τους. Κάποιες φορές, δηλαδή, είναι αυτοί που κυρίως κατηγορούνται ότι τελούν διατεταγμένη υπηρεσία, ότι είναι τα φερέφωνα κάποιου κόµµατος ή άλλης εξουσίας. Πάντως, δε θα πρέπει να αγνοήσουµε και αυτούς που δρουν µεν αυτοβούλως, αλλά έχουν –τουλάχιστον στο πίσω µέρος του µυαλού τους- την ελπίδα ότι οι απόψεις που εκφράζουν θα τους κερδίσουν την εύνοια κάποιου κέντρου εξουσίας από το οποίο σύντοµα µπορούν να περιµένουν ανταλλάγµατα.

2. «Εκ των έσω- σχολιαστές. Είναι  παρουσιαστές του ίδιου καναλιού, µε δική τους εκποµπή σε άλλη ζώνη, οι οποίοι το παίζουν «το πρωί παρουσιαστής, το βράδυ σχολιαστής». Στο σπίτι τους παίζεται το παιχνίδι, να µη δώσουν ένα χεράκι στο γείτονα;

3. «Παπαγαλάκια» Το γνωστό πτηνό, µετά το Χρηµατιστήριο µετοίκησε στην τηλεόραση. Πρόκειται για σχολιαστές «βαλτούς», οι οποίοι εµφανίζονται για να διασπείρουν τις θέσεις και απόψεις των εντολέων τους ως δήθεν δικές τους.

4. Φιλόδοξοι πολιτικοί- δημοσιογράφοι σχολιαστές, δευτεροκλασάτοι και κάτω, που θέλουν να αυξήσουν την αναγνωρισιµότητά τους –και τις µετοχές τους στην πολιτική- µέσα απ’ το «γυαλί». 
5. Ελεύθεροι επαγγελµατίες -δημοσιογράφοι
σχολιαστές,
 που προσκαλούνται για να καταθέσουν την άποψή τους ως «ειδικοί». Σαφέστατος στόχος τους να ψαρέψουν πελάτες, γεγονός που συχνά αποβαίνει σε βάρος της ειλικρίνειας της γνώµης που εκφράζουν.

6. Σχολιαστές -άφωνοι και άγνωστοι, σε πολλαπλά παράθυρα Μέχρι να τους µάθουµε έχουν ξεπεταχτεί καµιά δεκαριά ακόµη. Μπορεί να τη βγάλουν ως «παράθυρο» σε µια ολόκληρη εκποµπή χωρίς να πουν σχεδόν τίποτα. Απλώς κάθονται, παίρνουν το σοβαρό ύφος τους και γεµίζουν το χώρο -για να δείξουµε ότι έχουµε πλουραλιστική εκποµπή, που δίνει το λόγο σε πολλούς. Οι σχολιαστές «άφωνοι» δεν είναι µια συµπαγής κατηγορία. Μέσα της µπορεί να εντοπίσει κανείς εύκολα πλήθος από επιµέρους κατηγορίες, όπως:

Γραφικοί, που δεν έχουν τίποτα ουσιαστικό να πουν, αλλά, ως γνήσια γραφικοί τύποι, πουλάνε µόνο µε την εµφάνιση τους και βγάζουν θεαµατικότητες.
Μαϊντανοί ,που πάνε παντού έστω και για λίγο.
Ευκαιριακοί, που δεν εµφανίζονται τόσο συχνά, µόνο ανάλογα µε το θέµα που ανακύπτει.

Και ποιος είναι ο κυρίαρχος αυτού του "τηλεοπτικού κόσµου"; Μα φυσικά, ο παρουσιαστής της εκποµπής, που µπορεί να είναι οι Ειδήσεις ή µια εκποµπή συζήτησης µε πάνελ. Ο παρουσιαστής που παίζει το ρόλο της «πόρτας». Η «πόρτα» για να σε βάλει µέσα θα πρέπει πρώτα να σε ελέγξει αλλά και στη συνέχεια να σε παρακολουθεί, ότι τα λες, ότι φωνάζεις αρκετά, ότι σταµατάς όταν στο ζητάει, κυρίως όταν πρέπει να πέσουν οι διαφηµίσεις. Ο κουµανταδόρος της συζήτησης…

Σε κάθε περίπτωση, η κυριαρχία των ίδιων πάντα σχολιαστων, εδω και πολλά χρόνια στο τηλεοπτικό τοπίο µας είναι απόλυτη, σε σηµείο που σχεδόν αποκλείονται οι φρέσκιες, οι αυθεντικές φωνές.

Συμπέρασμα δε χρειάζεται μόνο ξεκαθάρισμα το πολιτικό τοπίο της χώρας αλλά και το τηλεοπτικό!

 

Κυριακή 9 Φεβρουαρίου 2025

Τα πολιτικά «πάνελ» εγκυμονούν κινδύνους. Άρθρο του Θανάση Παπαμιχαήλ – Επικοινωνιολόγου Συγγραφέα Οδηγών Πολιτικής Αυτοβελτίωσης (Σ.Ο.Π.Α.)

 

Το περιβάλλον των  media έχει αλλάξει. Οι συνεντεύξεις των πολιτικών, η συμμετοχή τους σε τραπέζια διαλόγου, τα γνωστά πάνελ, εγκυμονούν κινδύνους.

 

Μία λάθος φράση, μία νωχελική κίνηση του σώματος, ένας μορφασμός και ακόμη μια αμήχανη στιγμή αφωνίας, μπορεί να "γκρεμίσουν" καριέρες. Μια τέτοια αποτυχία ενός πολιτικού, ταξιδεύει με αστραπιαία ταχύτητα και απαιτείται άμεση στρατηγική αντίδραση, στο πλαίσιο της διαχείρισης δύσκολων καταστάσεων σε πραγματικό χρόνο.

 

Φυσικά, ανθρώπινα είναι τα λάθη και για όσους εκπαιδεύτηκαν πριν από κάποια χρόνια να απαντούν μόνο με «ξύλινο» λόγο και με παρωχημένα πολιτικά μοντέλα, θα πρέπει να αναθεωρήσουν τα μέχρι τώρα μιντιακά στερεότυπα. Η δυναμική των σύγχρονων media καταργεί τις μέχρι χθες ασφαλείς ζώνες των πολιτικών προσώπων 

που κάθονται σε ένα τραπέζι πολιτικού λόγου ή στα τηλεπαράθυρα. Και τα πολιτικά λάθη δεν συγχωρούνται ούτε δίνεται δεύτερη ευκαιρία «να μάθει από τα λάθη του». Η εκπαίδευση στη σωστή επικοινωνία ενός πολιτικού προσώπου είναι θέμα αυτοπεποίθησης απέναντι σε έναν κόσμο που απαιτεί κάτι παραπάνω από προσαρμοστικότητα και σωστή πληροφόρηση.

Ο κάθε πολιτικός πρέπει να επανεφεύρει τον εαυτό του, με βάση τις τεχνικές της διαρκούς εξέλιξης του. Η διαχείριση επικοινωνιακών κρίσεων δεν είναι πλέον εργαλεία προβολής αλλά όπλα επιβίωσης και όποιος δεν το έχει συνειδητοποιήσει έγκαιρα, απλώς να περιμένει την επόμενη επικοινωνιακή κρίση, σε κάποιο τηλεπαράθυρο, να του δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα αν δεν τον διαλύσει πολιτικά.

Πολλές φορές μια λάθος φράση, μπορεί να ακολουθήσει τον πολιτικό σε ολόκληρη την πολιτική του ζωή και είναι σίγουρο ότι ούτε με το γνωστό mea culpa φτάνει για να συγχωρεθεί το λάθος, ούτε αντιμετωπίζεται με έτοιμες ατάκες η χιούμορ που μπορεί να κάνουν και μεγαλύτερη ζημιά.

 

Όσοι ακολουθήσουν επικοινωνιακές συμβουλές του περασμένου αιώνα όπως «παραμείνετε ψύχραιμοι» και «αφήστε το να ξεχαστεί», κινδυνεύουν να καταστρέψουν την εικόνα τους ή να απωλέσουν την εμπιστοσύνη των ψηφοφόρων τους.

 

Την επόμενη φορά, που θα σας καλέσουν σε «πάνελ» ή σε τηλεπαράθυρα, φροντίστε 

να έχετε εκπαιδευτεί από έναν έμπειρο «προπονητή» για να μην έχετε δυσάρεστα αποτελέσματα.  Και όπως λέει και μία λαϊκή ρήση «Μην πάτε για μαλλί και βγείτε….»! Τα παραδείγματα πολλά.

 

Κυριακή 2 Φεβρουαρίου 2025

Η αρνητική δημοσιότητα απαιτεί ψυχραιμία, συντονισμό και γρήγορα αντανακλαστικά! Άρθρο του Θανάση Παπαμιχαήλ Επικοινωνιολόγος- Συγγραφέας Οδηγών Πολιτικής Αυτοβελτίωσης (Σ.Ο.Π.Α.)

 

Από την αρχή που ο πολιτικός αναλαμβάνει ένα δημόσιο αξίωμα θα έπρεπε να γνωρίζει, εκτός από το να "βουτάει" τη γλώσσα του στο μυαλό πριν μιλήσει και τα πιθανά είδη κρίσεων, που μπορεί να τον πλήξουν. Και θα έπρεπε να είναι έτοιμος να χαράξει την προσωπική επικοινωνιακή του στρατηγική. Να γνωρίζει, ποια κοινά και με ποια μηνύματα θα πρέπει πρώτα να ενημερωθούν και ποιοι, από την ομάδα του θα αναλάβουν το δύσκολο έργο της επικοινωνίας και με ποια στρατηγική, αμυντική ή επιθετική, εμποδίζοντας μια άσχημη κατάσταση να γίνει χειρότερη.

 

Η άστοχη η λανθασμένη φράση ενός δημόσιου προσώπου όταν φύγει από το στόμα του όπως και η σφαίρα από την θαλάμη του όπλου, δεν γυρίζουν πίσω  ούτε μαζεύονται. Ο λόγος του είναι στη διάθεση της  κλίνης του μυθικού Προκρούστη! 

 

Σκάνδαλα, κάθε είδους, "σφραγισμένα" σε συρτάρια. Λέξεις συχνά συνυφασμένες στα εξώφυλλα εφημερίδων, περιοδικών και στους τίτλους των ειδήσεων στα ηλεκτρονικά μέσα. Έκτακτες ειδήσεις στο διαδίκτυο. Τι μπορεί να πάει «στραβά» στην καθημερινότητα ενός πολιτικού; Τα πάντα. .

Από απροσεξία, από αμέλεια, από υπέρμετρο εγωισμό, από ατυχία, από, από,  από... Από εκατοντάδες αιτίες. Την κάθε είδους αποκάλυψη ακολουθεί ο πανικός και τις περισσότερες φορές η παραίτηση ή η περιθωριοποίηση στα αζήτητα της πολιτικής σκηνής. Η πολιτική ειλικρίνεια και το θάρρος ανάληψης της ευθύνης σπανίζουν. 

Πάντα ακολουθούν ,σιωπή και μισές αλήθειες και "σπασμένα" συγγνώμη, mea culpa  στην πολιτική γλώσσα!

Οι απειλές για την εικόνα ενός δημόσιου προσώπου προέρχονται από διάφορα μέτωπα εσωτερικά και εξωτερικά λασπολογία, ανταγωνισμός ή ακόμα και κάποιος λανθασμένος χειρισμός από την πλευρά του, με αποτέλεσμα να πιαστεί ανακόλουθος με τα λεγόμενα του η ακόμη το χειρότερο, με τη "γίδα" στην πλάτη! Μια κρίση αρνητικής δημοσιότητας, μια «στραβή στη βάρδια», όπως ελέχθη, μπορεί να βλάψει την εικόνα του πολιτικού και να δώσει προβάδισμα στους ανταγωνιστές του, αμηχανία στους υποστηρικτές του και να προκαλέσει το λεγόμενο «boomerang  effect», επηρεάζοντας ακόμη και τους ουδέτερους ψηφοφόρους.

Ανεξάρτητα από το τέλος της κάθε κρίσης, πανδημία, πλημμύρες, φωτιές, σεισμοί, ροζ , οικονομικά  σκάνδαλα, λεκτικά ατοπήματα η πρόληψη και η άμεση αντίδραση του δημόσιου προσώπου μπορεί να αποβεί ακόμα και θετική για την εικόνα του. Οι αρνητικές κρίσεις απαιτούν ψυχραιμία, συντονισμό και γρήγορα αντανακλαστικά.

Στις μέρες μας, οι κρίσεις αποτελούν περισσότερο μια πραγματικότητα παρά μια κακή είδηση  ή μια στραβή στη βάρδια. Αυτό θα πρέπει κάθε δημόσιο πρόσωπο να το ακολουθεί, και να συνειδητοποιήσει ότι με κατάλληλο σχεδιασμό, είναι δυνατόν να μετατρέψει την αρνητική πλευρά της κρίσης, σε θετική. Μια κρίση είναι ένας «κίνδυνος» και μια «ευκαιρία» που πρέπει να συνειδητοποιηθεί από κάθε πολιτικό για να διαφυλάξει την πολιτική του πορεία, από τα διάφορα «πλήγματα» που μπορεί να "τσαλακώσουν" την εικόνα του. Μπορεί να "σιδερώσει" την εικόνα του μετά και από την μεγαλύτερη κρίση! Να την "ισιώσει"!

Η συνήθης αμέλεια των πολιτικών, να βάλουν στο κάδρο της πολιτικής τους πορείας και την πιθανότητα να «σκάσει» πρόβλημα, τους βρίσκει παντελώς απροετοίμαστους. Πώς να διαχειριστούν το πρόβλημα, την αρνητική δημοσιότητα, πως θα ξεφύγουν από τον κίνδυνο. Πελαγοδρομούν ανάμεσα στις προτεινόμενες συμβουλές από φίλους, γνωστούς, ανίκανους κομματικούς και γενικά ερασιτέχνες της επικοινωνίας.

 

Κυριακή 19 Ιανουαρίου 2025

Πολύ νωρίς για εκλογικά συμπεράσματα. Ώρα για ανασχεδιασμό! Άρθρο του Θανάση Παπαμιχαήλ – Επικοινωνιολόγος Συγγραφέας Οδηγών Πολιτικής Αυτοβελτίωσης ( Σ.Ο.Π.Α.)


Μπήκαμε για τα καλά σε μια μακρά  περίοδο προεκλογικών συζητήσεων,

με την ευκαιρία της εκλογής του  Προέδρου της Δημοκρατίας, του επικείμενου ανασχηματισμού και των πάσης φύσεως, πρόωρων εκλογικών συμπερασμάτων, αν και είναι  γνωστή η ημερομηνία των εκλογών. 

Σε δύο χρόνια, μπορεί και τρία! 

Υπάρχει φόβος να "καούνε" τα πολιτικά κόμματα στο "ζέσταμα" όπως λένε και  στον αθλητισμό.

Όμως οι εκλογικές προβλέψεις λόγω δημοσκοπήσεων, δίνουν και παίρνουν. Ποιος θα συνεργαστεί με ποιόν! Όσο για την  αυτοδυναμία δεν υπάρχει στις συζητήσεις,  έχει εξοβελιστεί!

Είναι μια μεγάλη χρονικά, η περίοδος των  δυόμισυ  και πλέον  ετών και σίγουρα θα βαρεθούμε να βλέπουμε καθημερινά να εμφανίζονται γραφήματα για την πορεία των κομμάτων και τις απαιτήσεις των πολιτών σε δημοσκοπήσεις, μαζί με τις προσωπικές απόψεις των δημοσκόπων, που δεν προέρχονται φυσικά, από δημοσκοπήσεις!

Ακολουθούν συγκριτικοί πίνακες, και προβλέψεις για την πρώτη θέση, τα σενάρια συνεργασιών και οι διαβεβαιώσεις ότι ο μεγάλος χρόνος μιας προεκλογικής περιόδου, που οι ίδιοι καλλιεργούν, είναι ό,τι χειρότερο για την οικονομία, τις επιχειρήσεις, τη χώρα!

Οι παρουσιάσεις γίνονται από τους παρουσιαστές των τηλεοράσεων και ακολουθούν οι σχολιαστές, δημοσιογράφοι, εκπρόσωποι κομμάτων και διάφοροι παρατρεχάμενοι που ενώ η γνώμη τους είναι αδιάφορη, απλά τη λένε!

Απορίας άξιον είναι, η πάντα μόνιμη διαπίστωση ότι η όποια αξιωματική αντιπολίτευση δεν κερδίζει από τα ποσοστά που πιθανόν να χάνει η κυβέρνηση λόγω της δυσαρέσκειας των πολιτών. Και αυτό γίνεται δείχνοντας ακόμη και μια μικρή δόση λύπησης, από τους παρουσιαστές.

Φυσικά κανείς δεν μπορεί να ξέρει πως θα διαμορφωθεί το εκλογικό τοπίο στη διάρκεια των δύο και κάτι ετών, λόγω των  συνεχιζόμενων προβλημάτων ακρίβειας στην αγορά και στην ενέργεια αλλά και των γεωπολιτικών. Μπορεί να παραμείνουν όπως έχουν σήμερα τα ποσοστά των κομμάτων, μπορεί να μιλάμε και για εκλογές ντέρμπι με ανεξέλεγκτες εξελίξεις. Ποιος ξέρει!

Πολλές φορές, απρόοπτα γεγονότα ανατρέπουν τις όποιες προβλέψεις και τον κάθε λεπτομερή σχεδιασμό. Αλλά ποιος μπορεί να ξεγράψει το απρόοπτο.

Κόμματα – κάστρα με τεράστια εκλογικά ποσοστά κατέρρευσαν με πάταγο και αλλά είχαν απρόσμενα ποσοστά ανόδου.

Ακόμη και στα γνωστά μας Μουντιάλ, ισχυρές ποδοσφαιρικές ομάδες, λόγω αλαζονείας, επιπολαιότητας και αδιαφορίας, οδηγήθηκαν σε ταπεινωτικές ήττες από ομάδες που στο "στοίχημα" παίζονταν με μεγάλες αποδόσεις!

Είναι γνωστή η φράση του Άγγλου Πρωθυπουργού Χάρολντ Μακμίλαν 

 "τα γεγονότα ,τα γεγονότα, είναι αυτά που καθορίζουν το αποτέλεσμα 

των εκλογών"! Αυτά φοβούνται οι πολιτικοί αρχηγοί κυρίως των κομμάτων εξουσίας. Άπειρα τα παραδείγματα. 

Η κραυγαλέα αναποτελεσματικότητα, οι ανεκπλήρωτες υποσχέσεις, τα λάθη της τελευταίας στιγμής ανατρέπουν προβλέψεις, εκτιμήσεις και γραφήματα δημοσκοπήσεων. Αυτά για το κυβερνών κόμμα, που έρχεται πρώτο  στις δημοσκοπικές έρευνες. Δεν θα πρέπει να εφησυχάζει ακόμη κι όταν χάνει κάθε τόσο μόνο μισή μονάδα.

Όσο για τα κόμματα του συνόλου της αντιπολίτευσης, που δεν καρπώνονται  από τη δυσαρέσκεια των πολιτών απέναντι στην κυβέρνηση, θα πρέπει οι υπεύθυνοι να ξαναδούν την στρατηγική πάνω στην οποία κινούνται. Θέλουν τη θετική ψήφο η αρκούνται στη αρνητική για την Κυβέρνηση.

Η ανεύθυνη και μη εποικοδομητική κριτική, τα άσφαιρα πυρά, οι λεκτικοί μύδροι, οι αφορισμοί από στελέχη, οι ανούσιες παρεμβάσεις και το άνευρο αφήγημα τους, αφήνουν αδιάφορη την κοινωνία.

Οι συνταγές του παρελθόντος είναι ξεπερασμένες. Οι πολίτες θέλουν νέες προτάσεις, νέες ιδέες και επίλυση των καθημερινών προβλημάτων τους.

Απορρίπτουν διχαστικά διλήμματα, στείρους διαξιφισμούς και τεχνικές εντάσεις. Τα πολιτικά κόμματα, δεν θα πρέπει να επαναπαύονται στα δημοσκοπικά ποσοστά της "σήμερον" όποια κι αν είναι, να ξαναδούν τον  πιθανό "ανερμάτιστο" λόγο  τους ακόμη  και την αλλαγή των προσώπων των ηγετών  τους, για την προσέλευση στην κάλπη ψηφοφόρων της νέας γενιάς. 

Τα μόνα σίγουρα είναι ότι είναι πολύ νωρίς για εκλογικά συμπεράσματα ,είναι ώρα για αναδιάρθρωση και  ανασχεδιασμό και ότι οι πολίτες θα κληθούν να επιλέξουν και πάλι ανάμεσα σε μέτριους πολιτικούς, μετά την εξαφάνιση των μεγάλων , από την πολιτική σκηνή, εγχώρια και ευρωπαϊκή!  

 

Κυριακή 12 Ιανουαρίου 2025

"Quo vadis" πολιτική; Άρθρο του Θανάση Παπαμιχαήλ Επικοινωνιολόγος-Συγγραφέας Οδηγών Πολιτικής Αυτοβελτίωσης (Σ.Ο.Π.Α.)

 

Η λατινική ερωτηματική φράση σημαίνει  κατά λέξη "που πηγαίνεις" πολιτική στις μέρες μας, με όσα συμβαίνουν στον πλανήτη; Φταίνε οι πολιτικοί  και ο πολιτικός τους λόγος η οι σύμβουλοι επικοινωνίας που τους καθοδηγούν;  

 

Είναι γνωστό ότι ο πρώτος γνωστός επικοινωνιολόγος ήταν ο αδελφός του Ρωμαίου ρήτορα Μάρκου Κικέρωνα. Αυτός τον συμβούλευσε ότι οι ψήφοι κερδίζονται, κάνοντας εκδουλεύσεις, κοινώς ρουσφέτια, πουλώντας ελπίδα και κερδίζοντας συμπάθεια με τσάι ή καφέ. Ο ίδιος τον προέτρεψε να μάθει την τέχνη της κολακείας και της υποσχεσιολογίας. 

Να μην είναι αυθεντικός, αλλά χαμαιλέων,  για να προσαρμόζεται αλλάζοντας έκφραση και λόγια, ανάλογα με την εκάστοτε περίπτωση. Να λέει όσα θέλουν να ακούσουν οι πολίτες. Βλέπετε σήμερα, να έχει αλλάξει κάτι;.

 

Μετά από κάθε εκλογική αναμέτρηση, γίνεται κοινός τόπος η διαπίστωση ότι «αυτή η Βουλή είναι η χειρότερη όλων των εποχών» και ότι «το επίπεδο του πολιτικού προσωπικού είναι κάτω του μετρίου».  Για να είμαστε ειλικρινείς, σε όλο τον κόσμο, στις πιο ανεπτυγμένες χώρες, το «πολιτικό επίπεδο» έχει πάθει καθίζηση. Όπως και η έννοια του «πολιτικού πολιτισμού» με την οποία και συνδέεται το «πολιτικό επίπεδο» μιας χώρας. 

Η άνοδος των άκρων στην πολιτική, οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές, η ενεργειακή και οικονομική κρίση, θεωρούνται  τα κύρια αίτια του σημερινού χαμηλού πολιτικού επιπέδου, λόγω της επιλογής πολιτικού στελεχιακού δυναμικού, από το λεγόμενο "κάτω ράφι".

 

Ο νηφάλιος, ορθός πολιτικός λόγος, δεν πείθει και τη θέση του πήρε το μικρόβιο του λαϊκισμού με τον συχνά αγοραίο λόγο να έχει εξαπλωθεί και να έχει γίνει αποδεκτός από το μεγαλύτερο μέρος των πολιτών.Αποτέλεσμα, η ψήφος των πολιτών να είναι προϊόν, ενός εν βρασμώ θυμικού, με τα γνωστά αποτελέσματα την επόμενη ημέρα της κάλπης, όπου ουδέν λάθος αναγνωρίζεται. Το αποκούμπι στα άκρα και στον λαϊκισμό, βλάπτουν σοβαρά το πολιτικό επίπεδο κάθε χώρας. Το βλέπουμε καθαρά, καθημερινά στις συζητήσεις, στα τηλεοπτικά στούντιο, στα προεκλογικά ντιμπέιτ, στον δημόσιο λόγο που καθοδηγεί και διαμορφώνει συνειδήσεις και νοοτροπίες πολιτών.

 

Η πρόσδεση στον ορθό λόγο, στις αξίες της δημοκρατίας και του πολιτικού πολιτισμού, είναι από τα πλέον δύσκολα ζητούμενα, αυτονόητα για άλλες εποχές. Από τις ευθύνες για την ανίατη ασθένεια, του πολιτικού επιπέδου, δεν θα πρέπει να εξαιρεθούν και οι λεγόμενοι «στρατηγοί της νίκης», έμπειροι επικοινωνιολόγοι, πολιτικοί αναλυτές και 

στρατηγικοί σύμβουλοι προεκλογικών εκστρατειών. Οι επικοινωνιακές στρατηγικές που ακολουθούν, πολλές φορές είναι ζημιογόνες για το «πολιτικό επίπεδο». Αρκετές φορές ακολουθούν και επικοινωνιακές συμβουλές πανάρχαιων εποχών. Συμβουλές που ακόμη και σήμερα είναι επίκαιρες και αποτελεσματικές για όσους διαχειρίζονται τα κοινά. Δεν υπάρχει κατάλληλο αντιβιοτικό για την πολιτική ίαση της κοινωνίας. 

 

Όσο για τους πολιτικούς αντιπάλους, συχνά υιοθετούνται στρατηγικές, με στόχο να εξαφανιστούν από το πολιτικό προσκήνιο ή και να «λερωθούν» ηθικά. Θα πρέπει όμως να σημειωθεί ότι όποιος δεν σέβεται τους ηθικούς περιορισμούς της πολιτικής επικοινωνίας, 

δεν μακροημερεύει στην πολιτική.  Ας το έχουν υπόψη τους, οι πολιτικοί των εθνικών και  των αυτοδιοικητικών εκλογών, όπου κυριαρχούν, συνήθως, επικοινωνιακές στρατηγικές που θα "λερώσουν" και τη σελίδα του άρθρου, αν αναφερθούν.

 

Είναι καιρός να αντιληφθούμε ότι αν συνεχίσουμε με αυτόν τον τρόπο, τότε θα βιώσουμε 

ην πλήρη παρακμή της πολιτικής με ότι αυτό σημαίνει για το είδος του δημοκρατικού μας πολιτεύματος, που θέλουμε.

 

Κυριακή 5 Ιανουαρίου 2025

Νέα χρονιά. Τα ίδια και περισσότερα προβλήματα! Άρθρο του Θανάση Παπαμιχαήλ – Επικοινωνιολόγου Συγγραφέα Οδηγών Πολιτικής Αυτοβελτίωσης (Σ.Ο.Π.Α.)

 

Η διαφορά μεταξύ απαισιόδοξου και αισιόδοξου για τη νέα χρονιά που ξημέρωσε, σύμφωνα με Αμερικανικό μυθολόγο και για πολλούς οραματιστή, είναι ο τρόπος που βλέπουμε ένα καρύδι.

«Ο αισιόδοξος βλέπει μόνο την καρυδόψιχα, ενώ ο απαισιόδοξος βλέπει ολόκληρο το καρύδι» και φυσικά δύσκολο να σπάσει το σκληρό κέλυφος του.

Η σκληρή πραγματικότητα που δεν αποδέχεται διάψευση είναι ότι μπήκαμε σε έναν θερμό χρόνο. Μετά τις θερμές ευχές για μια καλύτερη χρονιά από αυτή που μας άφησε χρόνους, τα πρωτεύοντα θέματα που θα μας απασχολήσουν τον νέο χρόνο είναι πολλαπλά, αρχής γενομένης από τους  συνεχιζόμενους πολέμους, την έξαρση του μεταναστευτικού, την ακρίβεια, την υγεία, την ασφάλεια και φυσικά το αναμενόμενο σκληρό ροκ από τον νέο παγκόσμιο ηγέτη που ακούει στο όνομα Τράμπ.

Η αχτίδα φωτός στην άκρη του τούνελ είναι πολύ αχνή για να ζωντανέψει στοιχεία αισιοδοξίας για τη νέα χρονιά. Οι θετικές προβλέψεις εγχώριων και ξένων ειδικών, για άνοδο των δεικτών της οικονομίας, είναι μελλοντική αυτοεκπληρούμενη θεωρία αλλά δεν παύει να είναι θεωρία. Και όπως γνωρίζουμε από τον Μαρξ «τα πράγματα γίνονται σοβαρά όταν η θεωρία πρέπει να αναμετρηθεί με την πράξη».

Εσωτερικά, το πολιτικό θερμόμετρο αναμένεται να φτάσει στα όρια του συναγερμού, όχι με την εκλογή του νέου Προέδρου της Δημοκρατίας , αλλά για το γεγονός ότι η κοινωνία έχει φτάσει στα όρια της φτώχειας, της υγειονομικής ανασφάλειας, της ανεύθυνης μετακύλισης ευθυνών, των απίστευτων συμβιβασμών, των μεγαλόστομων εξαγγελιών και των υπερφίαλων δηλώσεων του πολιτικού προσωπικού. Όλοι οι πολίτες γνωρίζουν ότι τις περισσότερες φορές είναι κενές περιεχομένου και αέρας κοπανιστός.

Και στον πρώτο μήνα του νέου χρόνου επαναλαμβάνονται και ανακυκλώνονται τα ίδια θέματα, στις οθόνες των τηλεοράσεων αλλά και στην ατζέντα όλων των Μέσων. Φωνασκίες και αντεγκλήσεις, πεζοδρομιακοί διάλογοι προς τέρψιν των φίλιων δυνάμεων και ικανοποίηση των υπερτονισμένων εγώ!

Η άσκηση της κυβερνητικής εξουσίας, είναι για τη νέα χρονιά ένα δύσκολο σταυρόλεξο, με δεδομένα που συνεχώς αλλάζουν και απρόβλεπτους εξωγενείς παράγοντες. Όταν καίγεται το σπίτι του γείτονα θα κινδυνεύσει και το δικό σου!

Αν οι πολιτικοί μας ταγοί εξακολουθήσουν και το νέο χρόνο να μην μπορούν να πιάσουν τον σφυγμό της κοινωνίας, που θέλει σύμπνοια, συνεννόηση και συνεργασίες και στήνουν καθημερινά σκηνικό ακραίας πόλωσης τότε εύλογα μπορούμε να πούμε ότι ζουν ανάμεσα μας αλλά δυστυχώς στον δικό τους κόσμο.

Να επικεντρώνονται στην επίλυση των προβλημάτων των πολιτών και όχι στη δικαιολόγηση των!

Καιρός να σοβαρευτούν και να «εμβολιαστούν» με την κοινή λογική, αν θέλουν να μακροημερεύσουν!

Πολλές ευχές από τη εβδομαδιαία  στήλη μας ο νέος χρόνος να φέρει εικόνες και γεύσεις επιτυχίας, υγεία και αυτοπραγμάτωση των προσδοκιών μας!