Εκλογικά διλήμματα: Άλλοτε το μήνυμα κερδίζει — και άλλοτε επιστρέφει ως μπούμερανγκ! Άρθρο του Θανάση Παπαμιχαήλ Επικοινωνιολόγος -Συγγραφέας Οδηγών Πολιτικής Αυτοβελτίωσης (Σ.Ο.Π.Α.)

 

Τα διλημματικά εκλογικά μηνύματα αποτελούν διαχρονικό εργαλείο πολιτικής επικοινωνίας. Από το ιστορικό «Καραμανλής ή τανκς» της μεταπολίτευσης μέχρι το πρόσφατο «Μητσοτάκης ή χάος», τέτοιες φράσεις λειτουργούν σαν σήματα συναγερμού που στοχεύουν να συσπειρώσουν ψηφοφόρους και να δημιουργήσουν αίσθηση κατεπείγουσας επιλογής. Η λογική τους βασίζεται στη δραματοποίηση της στιγμής: παρουσιάζουν την κάλπη όχι ως συνηθισμένη πολιτική απόφαση, αλλά ως κρίσιμο σταυροδρόμι όπου διακυβεύεται η σταθερότητα, η ευημερία ή η δημοκρατία.

Σύμφωνα με ειδικούς της πολιτικής επικοινωνίας, τέτοια μηνύματα λειτουργούν καλύτερα 

όταν το κοινωνικό κλίμα είναι φορτισμένο: οικονομική αβεβαιότητα, γεωπολιτικές εντάσεις, κρίση εμπιστοσύνης στους θεσμούς. Σε τέτοιες συνθήκες, το δίλημμα προσφέρει απλότητα και σταθερότητα — ή τουλάχιστον την υπόσχεσή τους. Διαμορφώνει αφήγημα, συσπειρώνει, περιορίζει τον χώρο των αντιπάλων. Ωστόσο, η ιστορία δείχνει ότι η γραμμή ανάμεσα στη στρατηγική και την υπερβολή είναι λεπτή. Όταν οι πολίτες αντιληφθούν το δίλημμα ως εκβιασμό ή αλαζονεία, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι το ακριβώς αντίθετο. 

Το πρόσφατο σύνθημα «καλύτερα παπάκι παρά τον Μητσοτάκη» — που ξεκίνησε ως χιουμοριστικό ξέσπασμα στα κοινωνικά δίκτυα — κατέληξε να λειτουργεί σαν αντι-μήνυμα, αποδομώντας τη σοβαρότητα του κυβερνητικού συνθήματος και τροφοδοτώντας νέες πολιτικές συζητήσεις.

«Η κοινωνία έχει αλλάξει», αναφέρουν πολιτικοί  αναλυτές. Οι πολίτες σήμερα έχουν πρόσβαση σε πολλαπλές πηγές πληροφόρησης, σχολιάζουν, σατιρίζουν και ανατρέπουν αφηγήματα σε πραγματικό χρόνο. Τα διλημματικά μηνύματα είναι ισχυρά αλλά όχι πανίσχυρα. Αποδίδουν όταν αντανακλούν πραγματικές ανησυχίες και συνοδεύονται από πειστικό σχέδιο. Αντίθετα, όταν χρησιμοποιούνται μηχανικά ή ως υπερβολικός εκβιασμός φόβου, μπορούν να καταλήξουν μπούμερανγκ, κάνοντας τα «απίθανα» σενάρια ξαφνικά ελκυστικά στο εκλογικό σώμα.

Σε μια εποχή όπου το μήνυμα διασχίζει ταχύτατα τον δημόσιο χώρο και επιστρέφει αλλοιωμένο, τα διλημματικά συνθήματα παραμένουν ισχυρά — αλλά ποτέ ακίνδυνα. 

Στην πολιτική, όπως και στη ζωή, η δραματοποίηση εμπνέει, όμως η υπερβολή εκθέτει!.

Μπορεί ο φόβος αντί για ψήφους να φέρει αντιδράσεις!